Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy (CBiPOzZM) (Center for Research and Assistance to Persons with Speech Disorders) w strukturze Innowacyjnego Centrum Naukowo-Badawczego UJD w Częstochowie.
Działania naukowe prowadzone w ramach Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy (CBPOZM) pozwalają na wykorzystanie potencjału badawczego kadry naukowej Katedry Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie. Pracownicy tejże Katedry od wielu lat gromadzą doświadczenia w zakresie logopedii i neurologopedii, pedagogiki czy psychologii. Działania naukowe w ramach CBPOZM umożliwiają również wypełnienie znaczącej luki w badaniach na temat problemów logopedycznych i pedagogicznych osób w różnym wieku oraz ich uwarunkowań społecznych, ułatwiają interdyscyplinarną prezentację współczesnych osiągnięć nauki dotyczących rozmaitych aspektów funkcjonowania człowieka z dysfunkcjami logopedycznymi, zwłaszcza w ujęciu regionalnym. Tym samym tworzą okazję do wymiany doświadczeń z innymi ośrodkami akademickimi, do współpracy międzyregionalnej, a także międzynarodowej. Obok ściśle naukowych założeń, Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowyprowadzi aktywność seminaryjną, szkoleniową, doradczą i ekspercką, co pozwala na osiąganie maksymalnie wysokiej utylitarności działań, także w wymiarze społecznym. Konkluzje badawcze prowadzonych eksploracji pozwalają na wysuwanie znaczących wniosków de lege ferenda, a następnie wdrażanie innowacji mających na celu poprawę jakości istniejącego systemu pomocy osobom z problemami logopedycznymi na gruncie polityki społecznej oraz poprawę jakości ich życia. Idea uruchomienia Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy zasadza się na szeroko rozumianej pomocy osobom z problemami logopedycznymi związanymi z niewykształconymi sprawnościami percepcyjnymi, brakiem lub niedostatecznym wykształceniem sprawności realizacyjnych (przy zdobytych kompetencjach) czy z rozpadem kompetencji językowych i komunikacyjnych. Większość badań naukowych prowadzonych wśród osób z problemami logopedycznymi oscyluje wokół aspektów pedagogicznych, psychologicznych lub medycznych. Działania naukowe prowadzone w ramach Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy umożliwiają interdyscyplinarne ukazanie określonych zagadnień logopedycznych uwzględniających m.in. sytuację zdrowotną grup docelowych (w ujęciu dogmatycznym i empirycznym), podbudowę statystyczno-socjologiczną, analizę wyników badań wiodących dziedzin poruszających tematykę opieki logopedycznej. Planowana działalność opiera się również na dynamicznej współpracy z krajową i zagraniczną sferą diagnozy i terapii oraz agend wykonujących zadania publiczne w przedmiotowym obszarze.
Zadania Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy:
- eksploracja badawcza w obszarze pedagogicznym, psychologicznym, socjologicznym, logopedycznym, neurologopedycznym oraz pomoc pedagogiczna, psychologiczna, logopedyczna, medyczna, społeczna i socjalna;
- tworzenie zespołów badawczych dla podejmowania określonych zadań naukowych;
- przygotowywanie publikacji naukowych;
- organizowanie kształcenia w formie wykładów, szkoleń, studiów podyplomowych, seminariów, konferencji w zakresie nierealizowanym przez inne jednostki organizacyjne UJD przy współpracy ekspertów i innych Uczelni;
- organizacja seminariów i konferencji naukowych;
- współpraca z ośrodkami naukowymi oraz z innymi organizacjami i instytucjami edukacyjnymi, społecznymi, gospodarczymi, kulturalnymi z kraju i z zagranicy, realizującymi pokrewne cele;
- współpraca z podmiotami lokalnymi realizującymi cele podobne do założeń Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy;
- działalność doradcza i ekspercka w zakresie pomocy i wsparcia, w tym polityki prorodzinnej;
- poradnictwo (koordynacja zewnętrznych poradni logopedycznych i specjalistycznych);
- współpraca z podmiotami publicznymi kompatybilna z zakresem badań Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy;
- współpraca z Katedrami działającymi na Uniwersytecie Jana Długosza w Częstochowie;
- współpraca międzynarodowa z ośrodkami badawczymi i organizacjami realizującymi kompatybilne działania z Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy;
- docelowo redakcja publikacji „Komunikacja językowa. Varia”, „Komunikacja językowa. Miscellanea” i innych;
- prowadzenie działalności informacyjnej i promocyjnej inicjatyw podejmowanych przez Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy przy Katedrze Pedagogiki;
- opracowywanie projektów naukowych i składanie ich do jednostek macierzystych Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy oraz zewnętrznych instytucji finansujących;
- archiwizowanie dokumentacji z obszaru objętego zakresem działania jednostki.
Skład osobowy CBPOZM:
1. Dr hab. prof. UJD Aleksandra Siedlaczek-Szwed
Doktor habilitowany nauk społecznych; pedagog, logopeda, neurologopeda, ekspert NAWA, ekspert NCBR w tym FERS, ekspert programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027, kierownik Centrum Badań i Pomocy Osobom z Zaburzeniami Mowy, kierownik studiów podyplomowych UJD Oligofrenopedagogika – edukacja, rewalidacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną, kierownik studiów podyplomowych UJD –Wspomaganie rozwoju i edukacja dzieci i młodzieży z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera oraz niepełnosprawnościami sprzężonymi.
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: pedagogika, logopedia, neurologopedia.
Zadania badawcze koncentrują się wokół obszaru pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej i społecznej, pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, logopedii, neurologopedii. Jednym z czynników determinujących współczesny rozwój nauk społecznych jest proces integrowania rodzimych badań naukowych z osiągnięciami badaczy europejskich i światowych. Organizacje, towarzystwa i instytucje z różnych krajów nawiązują ze sobą kontakty w zakresie profilaktyki, diagnozy, terapii. Podążając za ideą integracji z edukacją europejską i światową, należy uwzględnić standardy oraz wzorce innych krajów. Zachodzące w świecie procesy integracyjne łączą się w procesami internacjonalizacji i unifikacji terminologii naukowej, a także z porządkowaniem i zaprowadzaniem ładu terminologicznego, celem pokonywania barier językowych, nawiązywania kontaktów oraz wymiany doświadczeń naukowych. W latach 2019-2021 realizowała projekt organizowany przez Akademię Polonijną w Częstochowie pt. „Akademia Polonijna Młodego Odkrywcy”, współfinansowany przez UE w ramach Programu Wiedza Edukacja dla uczniów częstochowskich liceów ogólnokształcących – wykonawca. Współpracuje na rzecz środowiska z Zespołem Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka w Częstochowie, ze Stowarzyszeniem „Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych z Autyzmem i Zaburzeniami Pokrewnymi Daj Mi Czas”, Stowarzyszeniem Pomocy Osobom z Autyzmem, Fundacją Na Rzecz oraz ze Stowarzyszeniem YAVA w Częstochowie (osoby z niepełnosprawnościami w tym z zaburzeniami psychicznymi, zespołami otępiennymi oraz z chorobą Alzheimera)
2. Izabela Wrona-Meryk
Doktor nauk społecznych w zakresie pedagogika, specjalność – historia pedagogiki, wychowania i oświaty; pedagog specjalny, specjalista ds. dostępności i projektowania uniwersalnego, czynności dnia codziennego; stypendystka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, następnie Narodowego Centrum Nauki; ekspert Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w tym FERS, ekspert NAWA, ekspert programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027. Kierownik studiów podyplomowych „Tyflopedagogika z pismem punktowym Braille’a” dla pedagogów specjalnych oraz „Tyflopedagogika” dla kandydatów z przygotowaniem pedagogicznym,
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: historia wychowania i oświaty w latach 1914-1989; dostępność i projektowanie uniwersalne; pedagogika, pedagogika specjalna (tyflopedagogika).
Badawczość i zainteresowania oscylują wokół tematyki historii oświaty i wychowania w latach 1914-1989, dostępności, projektowania uniwersalnego oraz pedagogiki specjalnej (w szczególności tyflopedagogiki). Zainteresowania te znajdują odzwierciedlenie w działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Członek Częstochowskiego Towarzystwa Naukowego oraz Ogólnopolskiego Towarzystwa Historii Edukacji. Realizuje projekty naukowe (indywidualne – w latach 2010-2017 „Młody Naukowiec”; Kluczowy Projekt Jednostki 2018-2019, nt. „Szkolnictwo polskie w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku” – członek zespołu) oraz dydaktyczne, dotyczące m.in. projektowania uniwersalnego (kierownik projektu pt. „Projektowanie uniwersalne przestrzenią równych szans i dostępności dla osób z niepełnosprawnościami”, 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych, Oś III Szkolnictwo Wyższe dla Gospodarki i Rozwoju, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020). Wykonawca projektu „Szkolnictwo zawodowe w Częstochowie w latach 1945-1989”, „Konkurs 40” MNiSW/NCN. Organizator i współorganizator Konferencji Naukowo-Edukacyjnych i Seminariów Naukowo-Edukacyjnych – otwartych, poświęconych problematyce społecznej (m.in. depresji, alienacji rodzicielskiej). Wspólnie ze studentami Wydziału Nauk Społecznych UJD – kierunku Praca Socjalna oraz Pedagogika współtworzy grafikę dotykową dla osób niewidomych. Współpracuje z Polskim Związkiem Niewidomych (Okręg Śląski Chorzów i Delegatura PZN – Częstochowa) oraz z częstochowską Fundacją Na Rzecz, współorganizując „Kampanię na Rzecz Pogodnego Dzieciństwa”, w tym m.in.: „Festiwal 1 Filmu”.
3. Agata Woźniak-Krakowian
Doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: psychologia, logopedia, pomoc społeczna i psychologiczna.
Zainteresowania naukowe i badawcze oscylują wokół problemów: patologii i dewiacji społecznych, pomocy psychologicznej i społecznej, pracy socjalnej, jakości życia zawodowych pomagaczy i grup dyspozycyjnych.
W pracach naukowych porusza problematykę adaptacji dzieci i młodzieży, problemy marginalizacji dzieci i młodzieży, trudności przystosowawczych ludzi w różnych fazach ontogenezy wynikających z niepełnosprawności, bezdomności, starości a także subiektywnej percepcji poczucia jakości życia różnych grup zawodowych w czasach zmian społecznych.
4. Agata Jałowiecka-Frania
Doktor nauk społecznych; logopeda, neurologopeda, oligofrenopedagog, surdopedagog, tyflopedagog, filolog polski.
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: pedagogika społeczna,pedagogika specjalna, logopedia, neurologopedia.
W swoich licznych publikacjach podejmuje zagadnienia z zakresu logopedii, neurologopedii, pedagogiki społecznej, pedagogiki specjalnej, tyflopedagogiki, surdopedagogiki, oligofrenopedagogiki, edukacji, a zwłaszcza wsparcia osób z różnymi rodzajami i stopniami niepełnosprawności w obszarze ich funkcjonowania społecznego. Prowadzi wykłady, warsztaty i uczestniczy w konferencjach naukowych w kraju oraz za granicą. Autorka programu: „Komputer w terapii logopedycznej”.
5. dr hab. prof. ucz. Małgorzata Przybysz-Zaremba
Doktor habilitowana nauk społecznych w zakresie pedagogiki, pedagog, oligofrenopedagog, specjalistka w zakresie edukacji i rehabilitacji uczniów ze spektrum autyzmu, terapeutka pedagogiczna i rewalidatorka dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ekspertka Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Specjalistka pomocy psychologiczno-pedagogicznej.Trenerka – prowadzi warsztaty i szkolenia dla nauczycieli z zakresu problemów i zaburzeń dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Członkini Towarzystwa Pedagogicznego Uniwersytetu Karola w Bratysławie.
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: szeroko pojmowane problemy rodzinyze szczególnym uwzględnieniem problemów dotyczących: agresji, przemocy, nadużywania alkoholu, współuzależnienia; problemy młodzieży w zakresie zaburzeń w zachowaniu (niedostosowanie społeczne), zachowania suicydalne, zaburzenia depresyjne; diagnoza, profilaktyka i terapia dzieci (uczniów) ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
6. Beata Pawlica
Doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: socjologia edukacji, późna dorosłość, socjologia i antropologia ciała i płci, socjologia problemów społecznych.
W swoich publikacjach m.in. porusza problemy dzieci i młodzieży w relacjach rodzinnych i szkolnych.
7. Elżbieta A. Maj
Doktor nauk prawnych w zakresie prawa
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: prawo administracyjne.
8.Martyna Aleksandra Szwed
Studentka Wydziału Lekarskiego
Kierunki zainteresowań naukowo-badawczych: Zainteresowania naukowe koncentrują się wokół nauk medycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki inicjowania opieki medycznej o charakterze interdyscyplinarnym i współpracy naukowej open innovation. Członek Studenckiego Chirurgicznego Koła Naukowego Uczelni Medycznej im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Członek Interdyscyplinarnego Centrum Dostępności i Projektowania Uniwersalnego (Interdisciplinary Center Accessibility and Universal Design) przy Uniwersytecie Jana Długosza w Częstochowie. Uczestniczka projektu „Akademia Polonijna Młodego Odkrywcy” rozszerzonego programu kształcenia (POWR.03.01.00-00-U092/17), w Akademii Polonijnej w Częstochowie. Brała udział w Międzynarodowym Warsztacie Cząstek Elementarnych CERN – (Certyfikat International Masterclasses Hands on Particle Physiscs), organizowanym przez Instytut Fizyki Jądrowej PAN.Uczestniczy w konferencjach naukowych, w tym: European Congress of Radiology – ECR, Vienna / Austria 2024; 2nd International Positive Schools and Well-Being Congress (POSWEB), North Cyprus 2024; XXIII Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej im. dr n. med. Janiny Fetlińskiej: „Dziecko z problemami zdrowotnymi w przedszkolu i szkole. Perspektywa pedagogiczna, psychologiczna, medyczna”, Ciechanów2023; Konferencji Naukowej „Edukacja w procesie zmiany społecznej. Wartości w społeczeństwie ryzyka”, Łódź 2023; Konferencji „Urodziny Marii Skłodowskiej-Curie organizowanej przez Studenckie Onko-Forum: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie”, Warszawa 2023. Uczestniczy w szkoleniach mi.in. dotyczących dostępności cyfrowej organizowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych w Warszawie.
Eksperci Zagraniczni CBPOZM:
Współpraca interdyscyplinarna w zakresie diagnozy, terapii i profilaktyki, konsultacje naukowe i eksperckie, partnerstwo w projektach, wymiana doświadczeń, holistyczna prezentacja współczesnych osiągnięć w zakresie funkcjonowania społecznego osób z zaburzeniami mowy:
1. prof. Tomas Jablonsky (SK)
2. dr Olga Okalova (SK)
3. prof. Alena Juvova (CZ)
4. prof. Jana Raclavska (CZ)
5. prof. Margarita Terzieva(BG)
6. dr Gergana Avramova-Todorova(BG)
7. prof. Larysa Novak-Kalyayeva (UKR)
8. prof. Galina Radczuk (UKR)
9. prof. Lesja Galamandjuk (UKR)
Kierownik Centrum: dr hab. Aleksandra Siedlaczek-Szwed, prof. UJD
E-mail: a.siedlaczek-szwed@ujd.edu.pl